Wie zijn deze “alleenstaande ouders”?
Deze website richt zich hoofdzakelijk tot ouders die financieel het overgrote deel van de tijd alleen instaan voor de opvoeding van één of meerdere kinderen (deze criteria komen uit een thesis die in 2013 werd geschreven door M. Wagener, dr in de politieke en sociale wetenschappen
Opgelet: Bepaalde hulpmiddelen en diensten die in deze website aan bod komen, zijn toegankelijk voor personen die voldoen aan specifieke voorwaarden. Het is van belang steeds na te gaan of u ervoor in aanmerking komt.
Goed om weten: Het is juister om alleenouderschap te omschrijven als het geheel van omstandigheden waarin alleenstaande ouders of eenoudergezinshoofden zich bevinden. De notie eenoudergezin is niet alleen omvangrijk maar evolueert ook voortdurend. Ze omvat verschillende realiteiten, gaande van een moeder die haar kind sinds het begin van de zwangerschap alleen opvoedt tot een vader die sinds het overlijden van zijn partner permanent meerdere kinderen ten laste heeft. De cijfers geven een relatieve verscheidenheid aan binnen het concept zelf van eenoudergezinnen. In het kader van deze verscheidenheid aan situaties waarmee alleenstaande ouders en hun gezin te kampen hebben, zijn er sommigen die grotere moeilijkheden ondervinden. Dit is onder meer het geval van alleenstaande moeders die het hoofd bieden aan heel wat obstakels in meerdere domeinen.
Waarom een website wijden aan de ondersteuning en dienstverlening waartoe zij hun toevlucht kunnen zoeken?
Eenoudergezinnen worden sterk geconfronteerd met een aantal ongelijkheden. Vooral alleenstaande moeders worden bijzonder hard getroffen door een toegenomen risico op armoede door (onder meer) een gebrek aan een voldoende hoog inkomen en een versterking van de ongelijkheid tussen man en vrouw. Ze bieden dagelijks het hoofd aan volgende fenomenen: stigmatisering in het kader van het zoeken naar werk, een overmatige mentale belasting, moeilijkheden om een gepaste huisvesting te vinden voor hun gezin, … Het ogenblik van de scheiding speelt een rol als katalysator waardoor de ongelijkheden nog worden versterkt omdat ze elkaar wederzijds beïnvloeden
In 2013 bevonden 39% van de Belgische eenoudergezinnen zich in een situatie van armoede versus 8% van de tweeoudergezinnen. Ondanks de hulpmiddelen die ter beschikking van eenoudergezinnen werden gesteld om hen dagelijks te ondersteunen, verhoogt de beschikbaarheid van slechts één loon de moeilijkheden (huisvesting, betaling van de uitgaven voor energie, voeding, gezondheidszorg, …). In dezelfde periode ontving 11,2% van de alleenstaande ouders een leefloon (versus 1,5% van de andere ouders). Deze cijfers komen uit een onderzoek gevoerd door de Ligue des familles in 2018. Dit onderzoek toont de ongunstige socio-economische situatie aan van talrijke eenoudergezinnen in Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Alleenouderschap heeft een onmiskenbare genderdimensie omwille van de oververtegenwoordiging van vrijwel 90% vrouwelijke eenoudergezinshoofden (en dit in alle leeftijdscategorieën maar nog meer bij de alleenstaande ouders in de jongste leeftijdscategorie). Dit kan gedeeltelijk worden verklaard door het feit dat de Belgische samenleving nog steeds een patriarchale samenleving is waar genderstereotypen (zoals de noties van de “rol van de vader” en de “rol van de moeder”) sterk verankerd blijven. Deze stereotypen worden vaak versterkt wanneer het (heteroseksuele) echtpaar een kind krijgt. Bovendien hebben de sociale constructies een aanzienlijke impact op de manier waarop de ouders worden beschouwd in functie van hun gender. De situatie van een alleenstaande moeder wordt immers niet op dezelfde manier bekeken als die van een alleenstaande vader. De vader, van wie de rol wordt gewaardeerd, zal doorgaans immers meer worden ondersteund dan de moeder van wie de rol wordt gebanaliseerd.
De genderdimensie verbonden met het alleenouderschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest blijkt ook uit de manier waarop de dienstverlening voor ouders wordt opgevat: heel vaak is deze afgestemd op de moeder.
De opvoedkundige belasting die al zwaar doorweegt voor vrouwen in tweeoudergezinnen, is nog aanzienlijker voor alleenstaande moeders. Als daar nog andere taken bijkomen verbonden met een scheiding, het zoeken naar een gepaste woning, een job, kinderopvang, … krijgen alleenstaande moeders het vaak bijzonder lastig op psychologisch, sociaal en economisch vlak. Alleenstaande moeders worden trouwens vaker geconfronteerd met negatieve vooroordelen dan alleenstaande vaders. Op de arbeidsmarkt hebben ze meer moeilijkheden om en stabiele en bestendige job te vinden en/of te behouden. Ze zijn constant op zoek naar een evenwicht tussen hun gezinsleven en hun sociaal en beroepsleven en offeren vaak hun persoonlijk welzijn op voor dat van hun kind(eren).
Een manier om hen te helpen in het dagelijks leven bestaat erin hen een website ter beschikking te stellen met alle hulpmiddelen en diensten die door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden aangeboden aan alleenstaande ouders en professionals tot wie zij zich richten. Want toegang hebben tot informatie die u zoekt, is van primordiaal belang!