Alleenstaande ouder zijn houdt in dat u alleen bent om voor uw kind… en uzelf te zorgen! Het is van belang kennis te hebben van de hulpmiddelen en diensten die bestaan om u te helpen in uw dagelijks leven. Wat de gezondheidszorg betreft, zijn er financiële hulpmiddelen beschikbaar en diensten in het kader van de gezondheidszorg, ondersteuning en doorverwijzing.
Zorg dragen voor zichzelf en voor zijn gezin
Beschikbare hulpmiddelen
Net zoals overal in België dient elke persoon die in Brussel werkzaam is of meer dan 25 jaar oud is, een ziekte-invaliditeitsverzekering bij een verzekeringskas te onderschrijven. Dankzij deze verzekering zijn de risico’s verbonden met de gezondheidszorg (ziekte, arbeidsongeschiktheid en moederschapsverlof) gedeeltelijk gedekt. Naast deze basisdienstverlening bestaan er hulpmiddelen via dewelke personen die zich in bepaalde omstandigheden bevinden, kunnen genieten van een hogere terugbetaling van hun onkosten voor gezondheidszorg. De voornaamste zijn:
Het statuut van Begunstigde van de Verhoogde Tegemoetkoming
Dit statuut dat wordt toegekend aan personen met een laag inkomen en hun gezin, laat toe te genieten van een betere terugbetaling van de gezondheidszorg (consultaties, behandelingen, geneesmiddelen, enz.) en van de derde betaler. Elk ziekenfonds biedt aanvullende diensten aan. Alleenstaande ouders kunnen dit statuut verwerven op voorwaarde dat de inkomsten van het gezin een bepaald plafond niet overschrijden. Helaas is de informatie over het statuut van begunstigde van de verhoogde tegemoetkoming heel gebrekkig. Veel mensen maken er geen gebruik van, onder meer omdat de ziekenfondsen er niet over praten.
- Voor meer info over het statuut van verhoogde tegemoetkoming en de te vervullen criteria kunt u terecht bij uw ziekenfonds
De derde betaler
Personen die zich minstens in één van deze situaties bevinden, kunnen genieten van de derde betaler:
- Een statuut van Begunstigde van de Verhoogde Tegemoetkoming;
- Zich in een moeilijke financiële situatie bevinden;
- Rechthebbende van de verhoogde kinderbijslag zijn (wat het geval is voor eenoudergezinnen);
- Een statuut hebben van “chronische aandoening”;
- Sinds minstens 6 maand volledig werkloos zijn als werknemer met gezinslast of alleenstaande;
- Vrijgesteld zijn van de verschuldigde bijdrage door de gerechtigde resident;
- Palliatieve patiënten thuis.
Een raadpleging bij de huisarts kost de begunstigden van het derde betalerssysteem tussen 1 en 6 euro (de prijs van het remgeld); de rest wordt rechtstreeks betaald door het ziekenfonds, wat vermijdt dat men kosten dient voor te schieten en op een terugbetaling moet wachten.
Opgelet: Dit systeem geldt slechts bij de professionals die zijn geconventioneerd bij het RIZIV.
Maximumfactuur (MAF)
De MAF voert een plafond voor gezondheidszorg in: het laat toe om gedurende een jaar een bepaald bedrag aan medische onkosten niet te overschrijden (terugbetaalbare en nodige zorg). Dit plafond wordt berekend in functie van de inkomsten van de personen. Vanaf het ogenblik waarop de medische onkosten dit plafond overschrijden, worden ze volledig terugbetaald en de terugbetaling wordt rechtstreeks gestort op de bankrekening van de begunstigde.
Goed om weten: U hoeft niets te doen om te genieten van de MAF want het ziekenfonds doet zelf het nodige en verricht zelf de berekeningen.
Medisch-sociale hulp (bij OCMW’s)
In het kader van de medisch-sociale hulp kan het OCMW bepaalde gezondheidskosten betalen (een zorg, een behandeling of een specifieke raadpleging) of deze hulp voor een bepaalde duur toekennen. Zoals elke andere burger in Brussel, kunnen leden van eenoudergezinnen er aanspraak op maken. Om van de medisch-sociale hulp te kunnen genieten, moet je in orde zijn met je ziekenfonds. Indien dit niet het geval is gaat het OCMW op zoek naar een ziekenfonds voor de aanvrager of maakt ze het ziekenfonds in orde.
Begunstigden van het leefloon en zijn equivalent krijgen vaak medisch-sociale hulp van het OCMW, net zoals personen van wie de inkomsten lichtjes lager zijn dan het leefloon.
- Meer info? Afspraak op de website van het OCMW van uw gemeente
Dringende medische hulp (DMH)
DMH wordt verstrekt door de OCMW’s die verplicht zijn mensen op het grondgebied van hun gemeente te helpen indien ze dringende hulp nodig hebben. Eenoudergezinnen die in nood verkeren, kunnen genieten van deze steun door een aanvraag in te dienen bij het OCMW van hun gemeente. Dit laatste zal een enquête voeren om al dan niet te bepalen of de hulp kan worden toegekend. Zo ja zal het OCMW overgaan tot de rechtstreekse betaling van de medische onkosten aan de arts of de instelling die de patiënt heeft ten laste genomen (het gaat om een medische, en niet-financiële tegemoetkoming).
Goed om weten: De Brusselse ziekenhuizen van het IRIS-netwerk en de OCMW’s zijn partners: de IRIS-ziekenhuizen verzekeren de medische zorg onafhankelijk van de situatie van een persoon en de kosten worden betaald door de OCMW’s.
Goed om weten: Het is mogelijk om speciaal verlof te krijgen wanneer de werknemer palliatieve zorg moet geven (waaronder medische bijstand, maar ook sociale, administratieve en psychologische bijstand), bijstand of zorg verstrekken aan een ernstig ziek gezins- of familielid. Deze arbeidsonderbrekingen worden door de wet omkaderd, weliswaar soms op een verschillende manier in functie van de situatie, bijvoorbeeld tussen werknemers van de openbare of de privésector. In het kader van dit specifiek verlof bestaat er een tegemoetkoming om het verlies van inkomsten te compenseren in de vorm van financiële hulp.
- Voor meer info afspraak op de website van de Federale Overheidsdienst Belgium.be of op de website van de FOD Werk, Arbeid en Sociaal Overleg
- Voor meer info over verlof zie ook De verschillende beschikbare verloven.
Toeslag kinderbijslag voor kinderen met een handicap of een aandoening
Naast de kinderbijslagbasis en de eventuele sociale toeslagen is het mogelijk om te genieten van een toeslag wanneer uw kind gehandicapt is of een aandoening heeft. Het bedrag van deze toeslag varieert in functie van de handicap of aandoening.
- Meer info? Afspraak op de website van Famiris
Diensten aangeboden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Naast de diensten ter ondersteuning van het ouderschap, onder meer deze verbonden met de geboorte kan u zich, voor alles wat de fysieke of geestelijke gezondheid betreft, in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest richten tot verschillende diensten zoals:
Ziekenhuizen en klinieken
Openbare ziekenhuizen van het IRIS-netwerk (Net van de Brusselse Openbare en Universitaire Ziekenhuizen)
Het IRIS-netwerk groepeert de vijf openbare ziekenhuizen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, verspreid over elf vestigingen. Ze nemen de hoedanigheid aan van plaatselijke besturen. De Brusselse ziekenhuizen van het IRIS-netwerk en het OCMW zijn partners: de IRIS-ziekenhuizen verzekeren de medische zorg, onafhankelijk van de situatie van een persoon en de kosten worden betaald door de OCMW’s in het kader van de Dringende Medische Hulp.
- Zie de website van het IRIS-netwerk
Naast de openbare ziekenhuizen van het IRIS-netwerk bestaan er in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest meerdere privéklinieken die ook uitgebreide gezondheidsdiensten aanbieden.
- Om de ziekenhuizen van het IRIS-netwerk en de klinieken van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, hun eigenheden en hun contactpunten terug te vinden, afspraak op de website van het Gewest
De Centra voor Leerlingenbegeleiding, de Centra voor Gezondheidspromotie en de Centra voor Gezinsplanning
- De Centra voor Leerlingenbegeleiding zijn toegankelijk voor jongeren en hun ouders (van de kleuterschool tot het einde van het secundair onderwijs). Het gaat om een gratis openbare dienstverlening die werkt als een luisterend oor, onder meer voor vragen over volksgezondheid, seksualiteit, opvoeding, doorverwijzing, gezinsleven … Ouders kunnen er praten over de moeilijkheden die ze ondervinden tijdens de schoolcarrière van hun kind. Wanneer ouders hen interpelleren en volledig alleen staan, proberen ze hen ook te ondersteunen bij het creëren van een netwerk om hen wat “ademruimte te geven”. Binnen de CLB’s vinden we psychologen, maatschappelijk werkers, artsen, allen onderworpen aan het beroepsgeheim en onafhankelijk van de scholen.
- De Centra voor Gezondheidsbevordering op School verzekeren de medische opvolging (met inbegrip van de check-ups), de strijd tegen overdraagbare ziektes, vaccinatie, gezondheidspromotie. Het gaat om een gratis dienstverlening.
- Zie de website Gezondschool
- De Centra voor Gezinsplanning oefenen volgende opdrachten uit:
- Luisteren naar, antwoorden op en doorverwijzen van personen met affectieve, relationele, seksuele en administratieve problemen;
- Medische, psychologische, sociale en juridische consultaties;
- Opvolging van zwangerschap en prenatale consultaties;
- Preventie- en informatiebeleid (contraceptie, zwangerschap, abortus (VZO)…).
- Om de Centra voor Gezinsplanning in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest terug te vinden, afspraak op de website van het Gewest
Goed om weten:
Aangezien de prijs geen rem mag zijn voor alleenstaande ouders, bieden de Centra voor Gezinsplanning consultaties aan tegen een lage prijs.
De ziekenfondsen
In België bent u verplicht om zich aan te sluiten bij een ziekenfonds. Het bedrag van de bijdrage en de aangeboden diensten variëren volgens het ziekenfonds dat u heeft gekozen. Naast deze verplichte verzekering is het mogelijk om een aanvullende verzekering te nemen die een betere terugbetaling kan toelaten, terugbetalingen in gevallen die niet zijn gedekt door de verplichte verzekering, tussenkomsten, enz.
- Raadpleeg de lijst met ziekenfondsen waartoe u zich kan richten voor de verplichte verzekering hier
Goed om weten: De HZVI, de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering is een openbare instelling voor sociale zekerheid. Ze staat open voor iedereen en houdt zich enkel bezig met de verplichte verzekering: je hoeft dus geen bijkomende verzekering te betalen wanneer je deze hebt onderschreven.
- Zie de website van de HZVI
Nuttige links
Meerdere Brusselse instellingen en verenigingen geven een overzicht van diensten die zijn verbonden met gezondheid en sociaal welzijn in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest:
Websites van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Op zijn website, geeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een overzicht van de spoed- en wachtdiensten verbonden met:
- Medische bijstand: spoeddiensten; permanenties en wachtdiensten.
- Psychosociale bijstand: hulpdiensten en luisterend oor, zelfmoordpreventie, bescherming tegen geweld en mishandeling, jongerenhulp, hulp en preventie inzake drugs.
- Veiligheid: Politie-Hulpdiensten, politiecommissariaten, Child Focus, gasgeur, verloren of gestolen bankkaart.
Op de website vindt u ook informatie over prenatale zorg en kinderen (prenatale begeleiding, gezondheid van kinderen), info over vaccinatie, handicaps en invaliditeit, psychiatrische zorg, thuiszorg, teleonthaal en palliatieve zorg.
De website biedt ook een pagina aan over Gezinshulp die informatie geeft en doorverwijst naar plaatsen waar personen psychologische bijstand kunnen krijgen. Het gaat om:
De diensten zijn tweetalig, Franstalig of Nederlandstalig.
Opgelet: In deze periode van gezondheidscrisis in verband met COVID 19 kunt u waardevolle informatie en advies krijgen op de website coronavirus.brussels
Website van de COCOM
In het deel van de website dat is gewijd aan het gezondheidsbeleid geeft de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie een overzicht van acute ziekenhuizen, psychiatrische zorginstellingen, opvang- en huisvestingscentra, thuiszorg, preventiediensten en diensten palliatieve zorg in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Op deze website is het mogelijk om opzoekingen per naam, plaats of dienst te doen.
Bruxelles social biedt een mapping van de activiteitscentra, organisaties en diensten aan die actief zijn in het sociale en gezondheidsveld, alsook informatie per thema en vragen. De dienst geeft ook onder meer informatie verbonden met:
- Gezondheidspromotie;
- Geestelijke en fysieke gezondheidszorg;
- Verslaving;
- Personen met een handicap
Andere nuttige links
De informatiewebsite voor de jongeren van Brussel, Bruxelles-J, is de informatieportal voor jongeren. De website biedt onder meer informatie aan over de gezondheid van jongeren.
Op zijn website legt het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) de werking uit van de sociale derde betaler, de voorwaarden om die te verkrijgen en welke beoefenaars deze dienstverlening niet aan de patiënt aanbieden.
- De website vaccination-info.be (FR) omvat alle informatie over vaccinatie:
De informatiewebsite voor de jongeren van Brussel, JAC (ontwikkeld door de Centra voor Algemeen Welzijn) dient als informatieportal voor de jongeren. Hij biedt informatie aan over hun gezondheid.
PHARE (Personne Handicapée Autonomie Recherchée) (FR) biedt een overzicht van de structuren aan die hulp bieden aan personen met een handicap (mentaal, fysiek, motorisch/fysiek, zintuiglijk, auditief, autisme, polyhandicap).